ANG PANITIKAN NG APRIKA

Ang Aprika ang pangalawang pinakamalaking kontinente sa daigdig at pangalawa sa pinakamataong populasyon pagkatapos ng Asya. May sukat na mga 30,244,050km² (11,677,240 mi²) kasama ang mga karatig na mga pulo. Sa pangkalahatan, tinatawag na mga Aprikano (lalaki) at Aprikana (babae) ang mga naninirahan sa kontinente ng Aprika.

Kilala ang Aprika bilang bansang inapi ng mga mananakop at sapilitang ginawang alipin at ipinagbili bilang alipin. Sapagkat sila'y itim, hinding-hindi rin sila nakalusot sa rasismo at diskriminasyon na siya ring naging dahilan ng mababang pagtingin sa kanila at pagyurak sa dignidad at karapatang pantao ng mg aprikano. Ang mga mamamayan ng Timog Africa ay pinagkaitan ng pansariling kalayaan nakakulong ang mga ito sa rehas ng diskriminasyon at limitasyon.Ito rin ang dahilan kung bakit hindi nakapag-aral ang mga aprikano.

Sa kabila nito, nakaa-aliw at nakali-libang ang panitikan ng Africa. Napapabilang dito ang mga kuwento, dula, bugtong, kasaysayan, mito, awit, at salawikain na maaaring ipakita sa pamamagitan ng sulat o salita. Dito nila naiibahagi ang kanilang mga karanasan laban sa pang-aapi o ano pa mang paghihirap na naranasan nila mula sa mga manananakop. Ang mga ito ay lubos pang nakikilala at lumalaganap. Ang kanilang mga dula at maikling kwento ay kumakalat sa iba’t ibang bansa.

Halimbawa nito ay ang isang maikling kwento mula sa Aprika, ang “Civil Peace”. Isinulat ito ni Chinua Achebe (isang tanyag na kritiko at manunulat sa bansang Nigeria)  noong taong 1907. Ang “Civil Peace” ay naimpluwensyahan ng totoong pangyayari, ang Nigerian Civil War. Ang pokus nito ay kay Jonathan Iwegbu at ang kanyang pamilya, at kung paano sila bumangon sa kabila ng masasamang pangyayari sa digmaan.

CIVIL PEACE (buod)

Isinulat ni Chinua Achebe

Para kay Jonathan Iwegbu,  siya ay isang napaka swerteng nilalalang.“Nothing puzzles God!” Ito ang paulit-ulit na sabi ni Jonathan sa kanyang sarili pagkatapos ng bawat bendisyon na kanyang natanggap. Matapos ang digmaang sibil ng Nigeria, may natanggap na tatlong milagro si Jonathan. Ang una at pinakamahalagang bendisyon ay ang limang ulo mula sa anim ng kanyang pamilya— hindi nakaligtas ang kanyang isang anak mula sa peligro ng digmaan. Ang ikalawang milagro ay dumating sa anyo ng kanyang lumang bisekleta. Ibinaon niya ito isang taong nakaraan. Para mabawi ang bisekletang ito matapos kumpiskahin, kinailangan niyang suhulan ng 2 pounds ang isang opisyal. Ang ikatlong milagro naman ay ang kanyang maliit na bahay sa Enugu na siyang nasa sentro ng digmaan. Kahit ito ay maliit at gawa sa kahoy, zinc, at cardboard, tumtatayo pa rin ito kahit nawasak na ang nakapaligid na mas malaking gusali. Matapos siyang kumuha ng isang dukhang karpintero para maipagawa ang kanyang bahay, inuwi niya ang kanyang buong pamilya sa kanilang dating tahanan.

Bumalik ang buong pamilya sa pagtatrabaho, pilit na bumubuo bagong buhay. Ang mga bata ay nagtitinda ng mga mangga sa mga asawa ng sundalo, habang si Maria, ang kanyang asawa, naman ay gumagawa ng akara, isang bola ng ground beans, para ibenta sa kanilang kapitbahay. Nagbukas naman si Jonathan ng isang palm-wine bar para sa mga sundalo at mga maykaya.
Matapos ang ilang araw ng paghihintay sa linya sa labas ng Treasury, nakatanggap si Jonathan ng 20 pounds bilang pabuya, ex-gratia o “egg rasher” sa pagsauli ng rebel currency. Sa susunod na gabi, na pukaw ang buong pamilya ni Jonathan ng isang malakas na katok. May mga magnanakaw sa labas ng kanyang bahay at humihingi ang mga ito ng 100 pounds. Ngunit walang ka pera-pera si Jonathan. Ang taglay lang niyang pera ay ang 20 pounds na kanyang natanggap bilang ex gratia. Inalay ito ni Jonathan sa mga magnanakaw para matiyak ang kaligtasan ng kanyang pamilya. Pagkatapos ng isang pag-aareglo at pag-uusap, tinanggap ito ng mga tulisan.
Sa susunod na araw, ang buong pamilya ni Jonathan ay balik na sa pagtatrabaho, parang walang nangyari. Sabi niya sa kanyang mga kapit bahay na nakikipag simpatya na wala lang yung 20 pounds para sa kanya, sapagkat mas marami pang mas importanteng bagay ang nawala sa digmaan, at sabay sabing, “Nothing puzzles God.”

Tema at Konklusyon

Ang nangingibabaw na tema sa akda ay ang pagkakaroon ng positibong pag-iisip sa kabila ng paghihirap. Makikita natin ito sa kilos at salita ni Jonathan nang paulit-ulit sa akda. Nawalan siya ng isang anak sa digmaan, ngunit hindi natin nakikita ang kanyang pagkawalang pag-asa. Sa halip ng pagmumokmok, siya ay nagpasalamat dahil ligtas ang tatlo sa kanyang apat na anak. Ebidensya din nito ang lalo niyang pagkamangha nang makuha niya muli ang kanyang bisekleta, na kung sa tutuusin, napakaliit na bagay lamang. At nung nakita niya ang kanyang sira-sirang bahay, hindi siya nagreklamo at nagtrabaho siya agad-agad para maayos ito. Naging matagumpay rin ang kanyang pamilya na magkaroon ng bagong buhay sa kabila ng pinsala na kanilang dinanas, dahil sa kanilang positibong pananaw.

Malaking papel ang kanyang pananampalataya sa pagtanggap niya sa masasamang pangyayari sa buhay niya. Makikita natin ito sa kanyang mantra na “Nothing puzzles God.” Ang kanyang mantra na ito ay sumisimbolo sa kanyang pagtanggap na may mas makapangyarihang nilalalang ang nagkokontrol sa kanyang buhay at may mga bagay na wala sa kanyang kontrol. Sumisimbolo ito sa kanyang kakayahang bumitaw at sumuko sa kamay ng Diyos. Para sa kanya, may plano ang Diyos, kahit hindi man niya ito maintindihan sa kasalukuyan.

Ang akdang ito ni Chinua Achebe ay makapangyarihan at makabagbag-damdamin. Kung kayo ay nasa mahirap na sitwasyon at nangangailangan ng inspirasyon o kung ninanais niyong magkaroon ng mas malawak na kaalaman ukol sa kasaysan ng Africa at pati na rin sa mga epekto ng digmaan sa mga ordinaryong mamamayan, inirerekomenda ko para sa inyo ang Civil Peace ni Chinua Achebe.